Nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego podstawą do dyscyplinarki

Podczas zwolnienia lekarskiego pracownik skorzystał z zagranicznej wycieczki, o czym dowiedzieliśmy się z nieoficjalnych źródeł. Czy jego postępowanie może stanowić podstawę do ukarania? Czy możemy wobec pracownika wyciągnąć konsekwencje dyscyplinarne?

Pracownik, który swoim zachowaniem powoduje wydłużenie okresu rekonwalescencji, przekreśla cel zwolnienia lekarskiego, którym jest jak najszybszy powrót do zdrowia i w ten sposób narusza interes pracodawcy. Konsekwencją tego może być nawet zwolnienie dyscyplinarne.

Zasadą jest, że zatrudniony, który przebywa na zwolnieniu lekarskim może podejmować tylko taką aktywność, która nie pogorszy jego stanu zdrowia. Nawet adnotacja lekarza, że pacjent może chodzić tego nie zmienia, bowiem taki zapis upoważnia jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego (por. wyrok SA w Katowicach z 12 listopada 2002 r., sygn. akt III AUa 3189/01, Pr. Pracy 2003/10/43).

W czasie zwolnienia lekarskiego pracownik nie wykonuje pracy - jest zwolniony z obowiązku jej świadczenia oraz realizacji innych czynności służbowych. Jego nieobecność w pracy z powodu choroby nie powoduje jednak zwolnienia z obowiązku dbałości o interes pracodawcy, w tym podejmowania działań zmierzających do jak najszybszego powrotu do pełni sił oraz zaniechania czynności mogących pogorszyć stan zdrowia.

Nie każdy wyjazd pracownika podczas zwolnienia lekarskiego będzie powodował przedłużenie choroby, dlatego nie zawsze będzie traktowany jako powód do zwolnienia dyscyplinarnego. Jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 1 lipca 1999 r. (sygn. akt I PKN 136/99, OSNP 2000/18/690): "(...) Nadużycie korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego samo w sobie nie może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 K.p.). Jednakże pracownik, który w czasie zwolnienia lekarskiego podejmuje czynności sprzeczne z jego celem, jakim jest odzyskanie zdolności do pracy, a zwłaszcza czynności prowadzące do przedłużenia nieobecności w pracy, godzi w dobro pracodawcy i działa sprzecznie ze swoimi obowiązkami (lojalność wobec pracodawcy; obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwienia nieobecności). (...)". Nie można będzie więc ukarać pracownika, który w czasie choroby przebywa np. u rodziców, gdy taki pobyt wpływa pozytywnie na jego zdrowie.

Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem może być naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych i stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p. tylko wtedy, gdy pracownikowi można przypisać winę, co najmniej w postaci rażącego niedbalstwa.

Tak też orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 21 października 1999 r. (sygn. akt I PKN 308/99).

Ocena, czy podróż pracownika w trakcie zwolnienia lekarskiego będzie rażącym niedbalstwem może zależeć między innymi od tego, czy i w jakim stopniu pracownik narazi pracodawcę na szkodę. Jeżeli jego nieobecność w pracy przedłuży się skutkując koniecznością np. zapewnienia zastępstwa, to nie ma wątpliwości, że zatrudniający będzie miał podstawy do wyciągnięcia wobec niego konsekwencji dyscyplinarnych. Nieuzasadnione założenie, że nie dojdzie do pogorszenia stanu zdrowia, pomimo że pracownik mógł i powinien zdawać sobie sprawę z negatywnych konsekwencji swojego postępowania, należy do kategorii rażącego niedbalstwa (por. wyrok SO w Poznaniu z 12 grudnia 2016 r., sygn. akt VII Pa 75/16).

Zwracamy uwagę! W razie rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p., ocena rodzaju i stopnia winy pracownika powinna być dokonana w stosunku do naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, jak i z uwzględnieniem zagrożenia lub naruszenia interesów pracodawcy (por. postanowienie SN z 20 marca 2008 r., sygn. akt II PK 332/07).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego... (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368), zwana ustawą zasiłkową

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 z późn. zm.)