Różnicowanie warunków płacowych a zasada niedyskryminacji

W naszej firmie funkcjonują różne działy, m.in. produkcyjny, administracyjny i informatyczny. Obecnie jesteśmy na etapie zmiany regulaminu wynagradzania. Chcielibyśmy w nim przyznać niektórym pracownikom działu informatycznego, odpowiedzialnym za kluczowe projekty, dodatkowe świadczenia (premię za pozytywne zakończenie projektu i pakiet medyczny). Czy takie wyróżnienie jednej grupy pracowników będzie dyskryminacją w porównaniu do pozostałych?

Zasada równego traktowania w zatrudnieniu jest jedną z generalnych zasad prawa pracy. Powinna być realizowana we wszystkich aspektach zatrudnienia, w tym przy określaniu warunków płacowych. Kodeks pracy przyznaje pracownikom prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości (art. 18^3c K.p.). Dla potrzeb stosowania wskazanej regulacji, do wynagrodzenia przyjmuje się nie tylko pensję zasadniczą, ale wszystkie składniki płacowe, bez względu na ich nazwę i charakter. Ponadto do wynagrodzeń w rozumieniu art. 18^3c K.p. zalicza się inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom, zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej. Prace jednakowe lub o jednakowej wartości, o których mowa w przywołanym przepisie, to takie, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

Od zasady równego traktowania w zatrudnieniu Kodeks pracy przewiduje kilka wyjątków. Warunki dopuszczalnego zróżnicowania warunków zatrudnienia określa art. 18^3b § 2 i art. 18^3c K.p., zgodnie z którymi odmienne ukształtowanie tych warunków jest możliwe, jeżeli:

• dotyczy pracowników, którzy świadczą prace o różnej wartości lub różne rodzajowo (niejednakowe),
   
• wynika z uwzględnienia kryterium stażu pracy (dłuższego).

W sytuacji przedstawionej w pytaniu pracodawca zamierza przyznać dodatkowe świadczenia określonej grupie pracowników, wyodrębnionej ze względu na rodzaj (ważność) wykonywanych prac i związaną z tym odpowiedzialność. Zdaniem redakcji jest to dopuszczalne kryterium zróżnicowania płacowego pracowników. Nie można twierdzić, że prowadzi ono do dyskryminacji innych grup zatrudnionych, ponieważ wykonują oni innego rodzaju prace. O ewentualnej dyskryminacji można mówić, gdyby w ramach tej samej grupy pracodawca przyznał dodatkowe świadczenia tylko niektórym pracownikom, wykonującym takie same prace/o jednakowej wartości co pozostali w grupie.

Należy nadmienić, że pracodawca, który doprowadza do bezprawnego zróżnicowania sytuacji płacowej pracowników, musi się liczyć z ryzykiem zakwestionowania regulacji zakładowych mających dyskryminacyjny charakter. Konsekwencją takich ustaleń może być konieczność zastąpienia dyskryminacyjnych zapisów na takie, które nie naruszają równego traktowania w zatrudnieniu (przykład).