Powstanie prawa do odprawy ekonomicznej w przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron

1) Pracodawca objęty ustawą o zwolnieniach grupowych, ze względu na sytuację ekonomiczną musiał zwolnić 3 osoby, w związku z czym dokonał wypowiedzeń. Jeden z pracowników znalazł inną pracę i zależało mu na wcześniejszym zakończeniu współpracy. Zaproponował rozwiązanie umowy za porozumieniem, na co pracodawca przystał. Czy należało wypłacić mu odprawę ekonomiczną?

Tak, temu pracownikowi również przysługiwała odprawa ekonomiczna.

Zgodnie z art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych, w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę stosunków pracy z mniejszą liczbą pracowników (tzw. zwolnień indywidualnych) niż ta, która została przewidziana dla zwolnień grupowych (określonych w art. 1 tej ustawy), pracodawca ma obowiązek stosować przepis art. 8 ustawy o zwolnieniach grupowych, dotyczący wypłaty odprawy. Jednak dla ustalenia czy pracownikowi ona przysługuje, konieczne jest sprawdzenie w jakim trybie doszło do rozstania.

Kodeks pracy przewiduje trzy tryby rozwiązania umowy o pracę w drodze czynności stron:

• porozumienie - w tym przypadku zgoda na rozstanie musi być obopólna, a termin jego nastąpienia zależy od woli stron,
• wypowiedzenie - wymaga złożenia oświadczenia przez jedną ze stron oraz powoduje wydłużenie okresu zatrudnienia o okres wypowiedzenia,
• rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia - ten tryb zakończenia stosunku pracy jest dopuszczalny jedynie w sytuacjach wskazanych w Kodeksie pracy, a do rozwiązania umowy dochodzi natychmiast.

Przy zwolnieniach indywidualnych konieczność wypłaty odprawy występuje w razie rozstania z pracownikiem w trybie wymienionym w dwóch pierwszych myślnikach, o ile do rozwiązania umowy dochodzi z przyczyn niedotyczących pracowników i przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron.

Także fakt, że to pracownik, a nie pracodawca wyjdzie z inicjatywą rozwiązania umowy o pracę, nie wyłącza obowiązku wypłaty odprawy. W wyroku z 23 listopada 2006 r. (sygn. akt II PK 70/06) Sąd Najwyższy zauważył, że wystąpienie przez pracownika z wnioskiem o rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy nie wyklucza zakwalifikowania ustania stosunku pracy jako jego rozwiązania z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu ustawy o zwolnieniach grupowych.

2) Pracownik zaproponował pracodawcy rozwiązanie umowy w trybie porozumienia stron. Jako przyczynę podał, że znalazł inną, lepiej płatną pracę. Pracodawca na propozycję przystał. Czy ma wypłacić pracownikowi odprawę jeśli jest objęty ustawą o zwolnieniach grupowych?

W tej sytuacji zatrudniający, pomimo że ma do niego zastosowanie ustawa o zwolnieniach grupowych, nie ma obowiązku wypłaty odprawy ekonomicznej, gdyż powód rozwiązania leżał po stronie pracownika.