Dodatek za pracę w porze nocnej

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia (art. 151⁸ § 1 K.p.). Powyższy dodatek przysługuje niezależnie od organizacji i charakteru pracy, a więc także wówczas, gdy praca w porze nocnej występuje sporadycznie.

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰ (art. 151⁷ § 1 K.p.). Decyzję w sprawie umiejscowienia pory nocnej w podanym przedziale czasowym ustawodawca pozostawił pracodawcy. W praktyce dominuje stanowisko, iż w razie braku stosownego postanowienia w aktach prawa wewnątrzzakładowego, pora nocna obejmuje wskazane w przepisie dziesięć godzin.

Porę nocną dla młodocianego regulują przepisy powszechnie obowiązujące. Przypada ona między godzinami 22⁰⁰ a 6⁰⁰, a w przypadku młodocianego, o którym mowa w art. 191 § 5 K.p. (m.in. w wieku poniżej 16 lat) od godziny 20⁰⁰ do 6⁰⁰ (art. 203 § 1¹ K.p.).

Stawka dodatku może być ustalona na wyższym poziomie przez regulacje wewnątrzzakładowe.

Metoda obliczania stawki za 1 godzinę pracy w nocy została określona w § 4b rozporządzenia o wynagrodzeniu. Przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia za godzinę pracy w porze nocnej, minimalne wynagrodzenie za pracę dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Oznacza to, że stawkę tę należy ustalać odrębnie dla każdego miesiąca, chyba że liczba godzin jest taka sama. Według Głównego Inspektoratu Pracy (stanowisko z 23 stycznia 2008 r.) przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu należy rozumieć obowiązujący wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 130 K.p. Ponadto podstawę do obliczenia stawki dodatku za pracę nocną, niezależnie od statusu pracownika, zawsze stanowi 100% wynagrodzenia minimalnego. Podobnie w tej sprawie wypowiedziało się Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w udostępnionym naszej redakcji piśmie z 1 kwietnia 2014 r. Czytamy w nim: "Zgodnie z art. 151⁸ § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.

Przywołany przepis odwołuje się zatem do wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalanego w trybie art. 2 ust. 4 lub ust. 5 ustawy (...) o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (...).".

Ubiegłoroczny absolwent szkoły zasadniczej podjął pracę zawodową 15 października 2015 r. i do 14 października 2016 r. jest objęty gwarancją wynagrodzenia w wysokości 80% wynagrodzenia minimalnego. Niezależnie od powyższego do 31 grudnia ubiegłego roku miał prawo do dodatku za pracę nocną obliczonego od podstawy w wysokości 1.750 zł, a od 1 stycznia br. - 1.850 zł.

Poniżej prezentujemy wysokości dodatku w 2016 r.

W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy, wspomniany dodatek można zastąpić ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej (art. 151⁸ § 2 K.p.). Ryczałt ten w przypadku absencji w pracy należy traktować na analogicznych zasadach jak wynagrodzenie zasadnicze w stałej stawce miesięcznej.

Grupa pracowników budowlanych zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy w normach podstawowych przystąpiła do przeprowadzenia remontu siedziby powiatowego urzędu pracy. Z uwagi na organizację pracy urzędu ustalono, że roboty remontowe będą się odbywały w godzinach od 15⁰⁰ do 21⁰⁰, a w razie potrzeby do 24⁰⁰, a remont będzie trwał 2 miesiące, od 1 marca do 30 kwietnia 2016 r. Pracodawca postanowił ustalić wynagrodzenie ryczałtowe za pracę w porze nocnej. Zgodnie z regulaminem pracy przypada ona na godziny od 22⁰⁰ do 6⁰⁰. Pracodawca uśrednił dzielnik dla uzyskania stawki dodatku (176 godz. + 168 godz. = 344 godz., 344 godz. : 2 = 172 godz.), po czym obliczył dodatek: (1.850 zł : 172 godz.) = 10,76 zł, 10,76 zł x 20% = 2,15 zł. Następnie przyjął średnio 1 godzinę pracy w porze nocnej dziennie i ustalił ryczałt za miesiąc w kwocie 46,23 zł (22 dni + 21 dni = 43 dni; 43 dni : 2 m-ce = 21,5 dnia; 21,5 dnia x 1 godz. x 2,15 zł = 46,23 zł).

Należy też przypomnieć, że pełnienie dyżuru medycznego w porze nocnej uprawnia dyżurującego zarówno do dodatkowego wynagrodzenia za pełniony dyżur, jak i dodatku za pracę w porze nocnej (art. 151⁸ K.p.). Podobnie w tej sprawie wypowiadał się Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy (znak pisma: GPP-416-023-103/08) oraz Departament Dialogu Społecznego Ministerstwa Zdrowia (znak pisma: MZ-DS-W-0212-1752-124/OB/08 oraz MZ-DS-024-2267-21/AK/08).