WYNAGRODZENIE W STAŁEJ STAWCE MIESIĘCZNEJ ZA PRZEPRACOWANĄ CZĘŚĆ MIESIĄCA

Istnieją dwie metody obliczania wynagrodzenia ustalonego w stałej stawce miesięcznej w przypadku przepracowania części miesiąca, uzależnione od rodzaju absencji w pracy. Określają je przepisy rozporządzenia o wynagrodzeniu.

W przypadku nieobecności spowodowanej chorobą lub innej nieobecności, za okres której przysługują świadczenia określone w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej za przepracowaną część miesiąca ustala się, dzieląc pełne wynagrodzenie przez 30 i mnożąc tak otrzymaną kwotę przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim, następnie odejmując tak obliczone wynagrodzenie od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc (§ 11 rozporządzenia o wynagrodzeniu).

Pracownica zatrudniona na część etatu, wynagradzana według stałej stawki miesięcznej w wysokości 1.500 zł, w okresie od 4 do 15 stycznia 2016 r. była niezdolna do pracy wskutek choroby. Absencja w pracy z tego tytułu wynosiła 12 dni kalendarzowych (nie należy mylić z dniami roboczymi). Za taką też liczbę dni pracownica otrzymała wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, płatne ze środków pracodawcy. Jej wynagrodzenie za efektywną pracę w styczniu 2016 r. zostało ustalone w następujący sposób:

1.500 zł : 30 = 50 zł,

50 zł x 12 dni = 600 zł,

1.500 zł - 600 zł = 900 zł (wynagrodzenie za pracę).

Wobec wątpliwości w przedmiocie wynagrodzenia za pracę w przypadku 30-dniowej choroby w miesiącu liczącym 31 dni, stanowisko w tej sprawie zajęło zarówno Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (pismo z 3 grudnia 2009 r.), jak i Główny Inspektorat Pracy (znak pisma: GPP-87-4560-64/09/PE/RP). Są one zbieżne. Obydwa podmioty wyrażają zdanie, że pomimo, iż obowiązująca metoda obliczania wynagrodzenia prowadzi do potrącenia z wynagrodzenia 30/30 części, a więc całości tego wynagrodzenia, to w przypadku przepracowania 1 dnia pracownik na podstawie art. 80 K.p. nabywa prawo do wynagrodzenia. Przy czym resort pracy proponuje, aby wynagrodzenie za ten dzień obliczać według stawki godzinowej, którą uzyskuje się przez podzielenie wynagrodzenia stałego miesięcznego przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Pracownik wynagradzany stawką miesięczną w wysokości 2.100 zł był niezdolny do pracy od 1 do 30 grudnia 2015 r. W dniu 31 grudnia 2015 r. wrócił do pracy i przepracował 8 godzin. Pracownik otrzymał wynagrodzenie za efektywną pracę w kwocie 100 zł oraz wynagrodzenie chorobowe. Wynika to z następującego wyliczenia:

2.100 zł : 30 = 70 zł,

70 zł x 30 dni = 2.100 zł,

2.100 zł - 2.100 zł = 0 zł,

2.100 zł : 168 godz. = 12,50 zł,

12,50 zł x 8 godz. = 100 zł.

Wynagrodzenie ustalone w stałej stawce miesięcznej w przypadku nieobecności spowodowanej innymi przyczynami (np. urlop bezpłatny, stawiennictwo na wezwanie organu uprawnionego), a także podjęcia lub zakończenia zatrudnienia w trakcie miesiąca, ustala się przez:

• podzielenie wspomnianego wynagrodzenia przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i pomnożenie tak otrzymanej kwoty przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn, ewentualnie nieprzepracowanych z powodu zakończenia (podjęcia) zatrudnienia w trakcie miesiąca, a następnie
   
• odjęcie tak obliczonej kwoty od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc (§ 12 rozporządzenia o wynagrodzeniu).

Pracownica wynagradzana według stawki 2.000 zł miesięcznie, wystąpiła z wnioskiem o rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron z dniem 15 stycznia br. Pracownica ta wykonywała pracę w systemie równoważnym w kilkumiesięcznym okresie rozliczeniowym i po korekcie wymiaru miała zaplanowane do 15 stycznia 120 godzin pracy, a po tym dniu do końca tego miesiąca 50 godzin.

Pracodawca, ustalając wynagrodzenie za wskazany miesiąc, dokonał następujących obliczeń:

2.000 zł : 152 godz. = 13,16 zł,

13,16 zł x 50 godz. nieprzepracowanych = 658 zł,

2.000 zł - 658 zł = 1.342 zł (wynagrodzenie za pracę).

W odniesieniu do sposobu obliczania wynagrodzenia w razie absencji pracownika niepełnoetatowego stanowisko zajęło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (pismo z 3 grudnia 2009 r.), wskazując, że niezależnie od rozkładu pracy pracownika, stawkę godzinową dla powyższych celów oblicza się przy pomocy liczby godzin do przepracowania, która powinna być ustalona przy zastosowaniu przepisów Kodeksu pracy i uwzględniać wymiar czasu pracy określony w umowie pracownika.

Pracownik zatrudniony na 1/2 etatu, wynagradzany według stawki 1.200 zł miesięcznie, wykonujący pracę po 4 godziny od poniedziałku do piątku, z dniem 5 lutego 2016 r. rozwiązał umowę o pracę.

Pracodawca, ustalając wynagrodzenie za wskazany miesiąc, dokonał następujących obliczeń:

1.200 zł : (1/2 etatu x 168 godz.) = 14,29 zł,

14,29 zł x 64 godz. nieprzepracowane = 914,56 zł,

1.200 zł - 914,56 zł = 285,44 zł (wynagrodzenie za pracę).

W przypadku odnotowania w ewidencji danego miesiąca absencji w pracy z różnych przyczyn, należy obliczyć kwoty obniżenia wynagrodzenia ustalonego w stałej stawce miesięcznej stosownie do metody obowiązującej dla poszczególnych rodzajów nieobecności, a następnie odjąć przedmiotowe kwoty od pełnego wynagrodzenia.

Pracownik legitymujący się dziesięcioletnim stażem zawodowym został przyjęty do pracy w dniu 11 stycznia 2016 r. Wykonuje on czynności w normach podstawowych od poniedziałku od piątku. Wynagrodzenie pracownika wynosi 2.700 zł miesięcznie. W dniu 18 stycznia br. musiał stawić się na wezwanie sądu, co zajęło mu 5 godzin roboczych, a w dniu 19 stycznia br. stał się niezdolny do pracy z prawem do wynagrodzenia chorobowego na okres 5 dni. Pracodawca, ustalając wynagrodzenie za styczeń 2016 r., dokonał następujących obliczeń:

1) kwota zmniejszająca stałe wynagrodzenie za okres nieprzepracowany z tytułu podjęcia pracy w trakcie miesiąca kalendarzowego oraz 5-godzinnej nieobecności spowodowanej stawiennictwem w sądzie:
   2.700 zł : 152 godz. = 17,76 zł,
   17,76 zł x (32 godz. + 5 godz.) = 657,12 zł.

2) kwota zmniejszająca stałe wynagrodzenie za okres nieprzepracowany z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą:
   2.700 zł : 30 = 90 zł,
   90 zł x 5 dni = 450 zł.

3) obliczenie wynagrodzenia określonego w stałej stawce miesięcznej:
   2.700 zł - (657,12 zł + 450 zł) = 1.592,88 zł.

Uwaga! Wobec braku regulacji w sprawie obliczania wynagrodzenia miesięcznego o charakterze stałym w razie zmiany etatu w trakcie miesiąca, stanowisko w tej sprawie zajął Główny Inspektorat Pracy (znak pisma: GPP-471-4560-24/09/PE/RP). Zdaniem GIP należy wówczas miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w miesiącu (wynikających z wymiaru etatu, na jaki był zatrudniony pracownik), a następnie otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin, jaką pracownik przepracował według dotychczasowego wymiaru czasu pracy. Tak obliczona kwota stanowi wynagrodzenie za część miesiąca przepracowanego według dotychczasowego wymiaru. Następnie takie same zasady stosuje się odpowiednio do obliczenia wynagrodzenia za drugą część miesiąca, w trakcie której pracownik świadczył pracę w innym wymiarze czasu pracy. Na końcu należy zsumować tak obliczone kwoty. Uzyskana wartość stanowi wynagrodzenie przysługujące za cały miesiąc.

Resort pracy odniósł się także do zasad postępowania w przypadku przepracowania przez pracownika wszystkich dni dla niego roboczych oraz choroby w dniach wolnych. W piśmie z 7 listopada 2013 r. wyjaśnił, że: "(...) Jak wynika z tego przepisu (§ 11 rozporządzenia o wynagrodzeniu - przypis redakcji) dotyczy on sytuacji, gdy pracownik przepracował tylko część miesiąca z powodu nieobecności w pracy spowodowanej zwolnieniem lekarskim. W opinii Departamentu zwrot »przepracowana część miesiąca« należy utożsamiać z sytuacją, w której pracownik przepracował tylko część obowiązującego go wymiaru czasu pracy w danym miesiącu z powodu korzystania ze zwolnienia lekarskiego (...).".

Pracownica wynagradzana stawką miesięczną, wykonująca pracę od poniedziałku do piątku chorowała od początku listopada 2015 r. do 3 stycznia 2016 r. Pracownica otrzymała za styczeń pełne wynagrodzenie, gdyż choroba w tym miesiącu przypadła jedynie na dni wolne (pracownica przepracowała wszystkie dni dla niej robocze).

Resort wydał ponadto stanowisko urzędowe w sprawie zasad postępowania w sytuacji odwrotnej, tj. gdy pracownik nie wykonywał pracy w ogóle, ale zaświadczenie nie obejmuje dni wolnych. W odpowiedzi nadesłanej do naszego Wydawnictwa 12 sierpnia 2015 r. wyjaśnił, że: "(...) przepis § 11 ust. 1 rozporządzenia (oraz stosowany odpowiednio przepis § 11 ust. 2 tego rozporządzenia) nie dotyczy zatem sytuacji, gdy pracownik był nieobecny w pracy z powodu choroby, która objęła jego rozkładowe dni pracy i nie pracował w danym miesiącu.

Należy zaznaczyć, iż na podstawie art. 80 Kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas jej niewykonywania pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Zasadą jest zatem, że pracownik który nie świadczy pracy nie nabywa prawa do wynagrodzenia.

Nie ma jednak przeszkód, aby zakładowe źródła prawa pracy przewidywały prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy. Postanowienia te, jako korzystniejsze dla pracowników od regulacji zawartej w treści art. 80 Kodeksu pracy, będą zgodne z prawem (art. 9 § 2 Kodeksu pracy). (...)".

Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku, wynagradzany stawką miesięczną przedłożył zaświadczenie ZUS ZLA na okres od 4 do 31 stycznia 2016 r. (28 dni). Biorąc pod uwagę stanowisko resortu pracy, nie nabył prawa do wynagrodzenia za pracę, a jednie do chorobowego.