Odprawa w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika

Problematykę ochrony pracowników zwalnianych z zakładów pracy z przyczyn nieleżących po ich stronie reguluje ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r. poz. 192 z późn. zm.), dalej ustawa o zwolnieniach grupowych. Powołany akt prawny obejmuje pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników.

Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony krócej niż 2 lata,
   
• dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony od 2 do 8 lat,
   
• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony ponad 8 lat.

Wysokość odprawy pieniężnej jest uzależniona od stażu zakładowego.

Pracodawca jest zobligowany uwzględnić okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy wówczas, gdy zmiana pracodawcy nastąpiła w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na obecnego pracodawcę oraz gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego pracownika.

Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (art. 8 ust. 3 ustawy o zwolnieniach grupowych). Podobnie jak podczas obliczania odprawy emerytalnej, także w tym wypadku nie ma potrzeby stosowania współczynnika. Ustawodawca określił jednak górną granicę świadczenia. Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy (w 2016 r.: 1.850 zł x 15 = 27.750 zł).

Pracownikowi wypowiedziano warunki umowy o pracę, znacznie obniżając jego wynagrodzenie. Pracownik nie wyraził zgody na zaproponowane zmiany w przewidzianym w przepisach terminie, w związku z czym umowa ulegnie rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia. Zakład pracy zatrudnia powyżej 20 osób.

Sąd Najwyższy w wyroku z 16 listopada 2000 r. (sygn. akt I PKN 79/00, OSNP 2002/10/240) wyjaśnił, że rozwiązanie stosunku pracy wskutek wypowiedzenia warunków płacy, które prowadziłoby do radykalnego obniżenia wynagrodzenia pracownika (przy niezmienionych wymaganiach), jeżeli nastąpiło z przyczyn wskazanych w ustawie o zwolnieniach grupowych, może być uznane za dokonane wyłącznie z tych przyczyn i uzasadniać jego roszczenie o odprawę pieniężną. Jeżeli natomiast na przyczynę wypowiedzenia warunków umowy o pracę składają się inne czynniki, leżące po stronie pracownika, odprawa nie przysługuje.