Składka na FEP obowiązkowa, ale bez świadczenia w zamian

Stanowisko ZUS

Pracodawcy są zobowiązani opłacać składkę na FEP za wszystkich pracowników spełniających warunki określone w art. 35 ust. 1 ustawy pomostowej. Jest ona więc należna także za takie osoby zatrudnione na etacie, które, mimo że wykonują prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, to nie nabędą w przyszłości prawa do emerytury pomostowej, ponieważ nie spełniają ku temu innych wymaganych warunków. Dotyczy to zwłaszcza niepełnoetatowców oraz pracowników, którzy nie wykonywali prac szczególnych przed 1 stycznia 1999 r.

Emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mogą bowiem otrzymać tylko pracownicy zatrudnieni na pełny etat oraz wykonujący prace szczególne przed 1 stycznia 1999 r.

Opłacanie tych składek za pracowników, którzy nigdy nie skorzystają z emerytury pomostowej, ponieważ nie są zatrudnieni na cały etat lub nie wykonywali prac szczególnych przed 1 stycznia 1999 r., wydaje się wobec tego niesprawiedliwe. Tylko bowiem pracownicy zatrudnieni na pełny etat (po spełnieniu jednocześnie innych warunków) mogą otrzymać to świadczenie.

ZUS stoi jednak na stanowisku, że dla obowiązku opłacania składki na FEP wymiar czasu pracy, w jakim jest zatrudniony pracownik wykonujący prace szczególne, nie jest istotny. Organ rentowy uważa więc, że składka ta jest należna także od wynagrodzenia pracownika wykonującego wskazane prace zatrudnionego na część etatu (por. interpretację Oddziału ZUS w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2013 r., znak: WPI/200000/451/1050/2013).

Sąd twierdzi inaczej

"Obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych dotyczy pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy" - tak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 lutego 2012 r., sygn. akt II UK 130/11. Zdaniem SN: "istotą prawa ubezpieczeń społecznych jest (...) ścisła zależność między podleganiem ubezpieczeniu społecznemu a prawem do świadczenia z tego ubezpieczenia, stąd obowiązek ubezpieczenia nie może dotyczyć osoby, co do której od początku wiadomo, że nigdy świadczenia nie otrzyma".

Podobnie stwierdził NSA w uzasadnieniu uchwały podjętej w składzie 7 sędziów z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt I OPS 4/12. Zdaniem NSA, wpisanie pracownika do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, do której prowadzenia zobowiązuje pracodawcę art. 41 ust. 4 ustawy pomostowej, nie decyduje jeszcze o tym, czy pracodawca ma obowiązek odprowadzania za niego składki na FEP. Nie przesądza też o przyznaniu takiemu pracownikowi emerytury pomostowej, ponieważ decyzję w tym zakresie wydają dopiero organy rentowe.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia... (Dz. U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.)

Ustawa z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych... (Dz. U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.)

Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.)