Wymagany status osoby bezrobotnej

Świadczenie przedemerytalne w głównej mierze zostało skierowane do osób, które legitymują się długim okresem składkowym i nieskładkowym, osiągnęły odpowiedni wiek oraz z powodów przez siebie niezamierzonych utraciły pracę. Wymiar wymienionego okresu jako warunku nabycia prawa do świadczenia został uzależniony od okoliczności towarzyszących utracie pracy. Podobnie jest w przypadku osiągnięcia odpowiedniego wieku. Oprócz wymienionych warunków, w zasadzie zindywidualizowanych, ustawodawca uzależnił nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego od innych, związanych ze statusem osoby bezrobotnej.

Od osoby ubiegającej się o świadczenie przedemerytalne wymagane jest pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni oraz spełnienie innych warunków związanych z posiadaniem statusu osoby bezrobotnej (patrz ramka).

Okres 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych potwierdza urząd pracy w odpowiednim zaświadczeniu lub decyzji.

Z analizy orzecznictwa sądowego wynika, że organ rentowy odmawia prawa do świadczenia przedemerytalnego przykładowo z uwagi na wykonywanie umowy zlecenia przez osobę ubiegającą się o świadczenie bezpośrednio po rozwiązaniu umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

W ocenie ZUS wymóg pobierania przez taką osobę zasiłku dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni można uznać za spełniony tylko w przypadku, gdy świadczenie takie na rzecz ubezpieczonego następuje bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy.

Oceniając sprawę na tle konkretnego stanu faktycznego Sąd Apelacyjny w Poznaniu, w wyroku z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa 1328/14, uznał, że ustawodawca nie posłużył się żadnym zwrotem wskazującym na konieczność bezpośredniego następstwa ustania stosunku pracy i pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Z tego też powodu SA stwierdził, że sformułowany przez ZUS wymóg zachowania ciągłości zdarzeń uzasadniających przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego ma charakter kryterium pozaustawowego.

Również Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 3 lutego 2015 r., sygn. akt III AUa 411/14, uznał, że okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie musi przypadać bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego nie zostało uzależnione od zarejestrowania się w urzędzie pracy w charakterze bezrobotnego bezpośrednio po utracie źródła utrzymania z przyczyn niezależnych od pracownika. Wymieniona ustawa nie zawiera także przepisu, który pozbawiałby takie osoby prawa do świadczenia przedemerytalnego w przypadku poszukiwania nowego zatrudnienia lub jego podjęcia w okresie przed otrzymywaniem zasiłku dla bezrobotnych.

Problem ten rozstrzygany był także przez Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 5 kwietnia 2016 r., sygn. akt II UK 165/15, stwierdził, iż uzyskanie statusu osoby bezrobotnej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z upływem okresu, na który została ona zawarta, a nie bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, nie przekreśla prawa do świadczenia przedemerytalnego.