Wymiar czasu pracy

Wymiar czasu pracy to przedział w jakim pracownik jest zobowiązany pozostawać w dyspozycji pracodawcy w ciągu okresu rozliczeniowego. Strony mogą się umówić na pracę zarówno w pełnym, jak i niepełnym wymiarze czasu pracy. Przy tym ostatnim należy sprecyzować na jaką część etatu pracownik zostaje zatrudniony.

Pracodawca, zatrudniając pracownika, powinien określić obowiązujący go wymiar czasu pracy, umieszczając w treści umowy o pracę postanowienie w tej sprawie (art. 29 § 1 pkt 4 K.p.). W przypadku, gdy jest to część etatu najlepiej wskazać ją w postaci ułamka. Tak ustalony wymiar jest podstawą do obliczania liczby godzin do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym (według metody określonej w art. 130 K.p.), na podstawie której sporządza się następnie rozkład czasu pracy, a po jego zakończeniu rozlicza pracownika z jego wykonania. Taka kolejność gwarantuje właściwe planowanie czasu pracy. Stosowane niekiedy określenie wymiaru ilością godzin pracy w tygodniu może prowadzić do trudności we właściwym rozliczaniu godzin pracy pracownika, gdyż w każdym okresie wymiar ten może być różny.

Przypominamy, że pełny wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym oblicza się mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w tym okresie, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku. Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Odmienne obliczanie wymiaru dotyczy wyłącznie ruchu ciągłego. W tym szczególnym systemie obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się mnożąc 8 godzin przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie rozliczeniowym, z wyłączeniem niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a następnie dodając do otrzymanej liczby liczbę godzin odpowiadającą przedłużonemu u danego pracodawcy tygodniowemu wymiarowi czasu pracy. Przy czym liczba godzin odpowiadająca przedłużonemu u danego pracodawcy tygodniowemu wymiarowi czasu pracy nie może przekraczać 4 godzin na każdy tydzień okresu rozliczeniowego, w którym następuje przedłużenie czasu pracy.

W przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze ustaloną w powyższy sposób liczbę godzin pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym należy obniżyć stosowanie do wielkości etatu zatrudnionego.

Stosownie do postanowień umowy pracownik jest zatrudniony na 0,7 etatu. Pracę wykonuje w dniach od wtorku do piątku, w miesięcznym okresie rozliczeniowym.

W czerwcu br. pracownika obowiązywało 123 godziny i 12 minut pracy (0,7 etatu x 176 godz.). Pracodawca zaplanował dla niego pracę w pierwszych czterech tygodniach kalendarzowych od wtorku do piątku po 7 godzin dziennie oraz w ostatnim tygodniu we wtorek i środę po 7 godzin i w czwartek 4 godziny i 12 minut. W lipcu br. pracownika obowiązuje 117 godzin i 36 minut pracy (0,7 etatu x 168 godz.), co zostało rozplanowane na wszystkie dni od wtorku do piątku po 7 godzin za wyjątkiem ostatniego dnia roboczego, w którym zaplanowano 5 godzin i 36 minut.

W podobny sposób pracodawca powinien układać rozkład w kolejnych miesiącach kalendarzowych.

Uwaga! Stosownie do art. 29² K.p., zawarcie z pracownikiem umowy o pracę przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, nie może powodować ustalenia jego warunków pracy i płacy w sposób mniej korzystny w stosunku do pracowników wykonujących taką samą lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Należy jedynie uwzględnić proporcję wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą, do wymiaru czasu pracy pracownika.