Wypowiedzenie i zwolnienie natychmiastowe w okresie ochronnym

1) Jesteśmy firmą podlegającą pod ustawę o zwolnieniach grupowych. Na podstawie art. 10 tej ustawy w lipcu br. wypowiedzieliśmy umowę pracownikowi, który w okresie wypowiedzenia (3 - miesięcznego) wejdzie w okres ochrony przedemerytalnej. Czy w związku z tym pracownik jest już objęty tą ochroną?

NIE. Kwestia poruszona w pytaniu była przedmiotem wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r. (sygn. akt I PKN 643/98), który orzekł, iż: "Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 K.p. nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku »przedemerytalnego«, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia". W uzasadnieniu powołanego orzeczenia Sąd wyjaśnił, iż przepis art. 39 K.p. jest konstrukcją prawną zakazującą wypowiedzenia umowy o pracę w okresie trwania ochrony przedemerytalnej, która jednak nie sprzeciwia się rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli wypowiedzenie zostało dokonane przed datą obowiązywania zakazu wypowiedzenia. Istota tego zakazu odnosi się zatem do niedopuszczalności wypowiedzenia umowy o pracę w okresie ochronnym, co nie wyłącza możliwości jej rozwiązania w tym okresie, jeżeli w dacie wypowiedzenia pracownik nie był jeszcze objęty zakazem, o którym stanowi art. 39 K.p. W przypadkach, w których ustawodawca ustanowił szerszą ochronę przed ustaniem stosunku pracy, wyraźnie zakazuje nie tylko wypowiadania, ale również rozwiązywania umowy o pracę w okresie ochronnym (np. w art. 177 § 1 K.p. dotyczącym ochrony kobiet w ciąży). Tymczasem już literalne brzmienie art. 39 K.p. wyklucza identyfikowanie wypowiedzenia umowy o pracę z jej skutkiem w postaci rozwiązania stosunku pracy, który następuje z upływem okresu wypowiedzenia (art. 32 § 2 K.p.). Ustawodawca wyraźnie rozdziela obie te kategorie pojęciowe. Dlatego nie można utrzymywać, że rozciągnięcie ochrony przed wypowiedzeniem także na osoby, które w dacie dokonania tej czynności prawnej nie osiągnęły jeszcze wieku przedemerytalnego, a osiągną go dopiero w okresie biegnącego wypowiedzenia i przed rozwiązaniem stosunku pracy - odpowiada intencjom ustawodawcy i jest zgodne z zasadami współżycia społecznego.

2) Zatrudniamy pracownika, któremu przysługuje ochrona przedemerytalna. W ostatnim okresie kilka razy rażąco naruszył dyscyplinę pracy. Otrzymał naganę za spożywanie alkoholu w miejscu pracy. Zamierzamy zwolnić go dyscyplinarnie, jednak mamy wątpliwość, czy możemy to zrobić z uwagi na jego ochronę. Ponadto od czasu otrzymania nagany pracownik jest na zwolnieniu lekarskim. Czy w takiej sytuacji możemy zastosować dyscyplinarkę?

TAK. Norma art. 39 K.p. chroni uprawnionego pracownika jedynie przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Pracodawca może natomiast bez przeszkód rozwiązać z pracownikiem w wieku przedemerytalnym umowę o pracę bez wypowiedzenia zarówno z przyczyn zawinionych przez pracownika (art. 52 K.p.), jak i niezawinionych (art. 53 K.p.), w razie zaistnienia określonych tymi przepisami okoliczności. Natomiast zakaz wynikający z art. 41 K.p. dotyczy wypowiadania umów w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, a nie ich rozwiązywania na podstawie art. 52 K.p.

W sytuacji opisanej w pytaniu pracownik, któremu brakuje do emerytury mniej niż 4 lata jest chroniony przed wypowiedzeniem. Jednak pracodawca może z pracownikiem chronionym naruszającym dyscyplinę pracy rozwiązać stosunek pracy z jego winy na podstawie art. 52 K.p., nawet w czasie kiedy jest on nieobecny w pracy z powodu choroby - o ile nie upłynął jeszcze miesiąc od zdarzenia uzasadniającego zastosowanie wskazanego trybu.