Zwolnienie rencisty w wieku przedemerytalnym

Jesteśmy zakładem pracy chronionej. Zatrudniamy na część etatu rencistę, któremu brakuje dwóch lat do osiągnięcia wieku emerytalnego. Niezdolność do pracy ma charakter całkowity i trwa od kilkunastu lat. Chcielibyśmy rozwiązać z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem. Czy jest to dopuszczalne, jeżeli prawo do renty uzyskał jeszcze przed rozpoczęciem okresu ochronnego?

Generalnie pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (art. 39 K.p.). Jednak ochrony przed wypowiedzeniem przez pracodawcę stosunku pracy pracownika w wieku przedemerytalnym nie stosuje się w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 40 K.p.).

Wypowiedzenie umowy z taką osobą jest dopuszczalne wówczas, gdy prawo pracownika do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy zostało potwierdzone decyzją organu rentowego (por. wyrok SN z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. akt II PK 149/11). Natomiast to, czy pracownik uzyskał rentę w okresie poprzedzającym ochronę, czy podczas niej, pozostaje bez znaczenia. Wykładnię tę potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia br. (sygn. akt III PZP 9/15) w której stwierdzono, iż: "Przepis art. 40 K.p. wyłącza stosowanie zakazu wypowiedzenia umowy o pracę, o którym mowa w art. 39 K.p. niezależnie od tego, czy uzyskanie przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy nastąpiło przed, czy w okresie ochronnym".

Jak wskazał SN w uzasadnieniu do omawianego rozstrzygnięcia, wykładnia językowa art. 40 K.p. nie rozwiewa wątpliwości dotyczących prawidłowego rozumienia zwrotu "uzyskanie przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy", a szczególnie tego, czy chodzi w nim o uzyskanie tego prawa kiedykolwiek, czy w okresie ochronnym. Z kolei wykładnia celowościowa prowadzi do wniosku, że: "(...) przewidziana w tym przepisie ochrona dotyczy ustawowej gwarancji trwałości zatrudnienia i pewności pozyskiwania środków utrzymania w ramach stosunku pracy w okresie przedemerytalnym (...), o ile kontynuowane (chronione) zatrudnienie umożliwia pracownikowi uzyskanie uprawnień emerytalnych. Z tej przyczyny ochroną tą są objęci tylko ci pracownicy zaawansowani wiekowo, którzy jeszcze nie mają prawa do emerytury, a w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę mogliby mieć trudności w uzyskaniu innych źródeł utrzymania (...)". Szczególna ochrona traci więc rację bytu, gdy pracownik ma prawo do renty. Dlatego z punktu widzenia funkcji spełnianej przez art. 39 K.p. nie ma żadnego znaczenia, czy prawo do renty pracownik uzyskał przed okresem ochronnym, czy też w jego trakcie.