KONSULTACJE ZWIĄZKOWE

O ile pracodawca ma prawo wypowiedzieć umowę próbną lub terminową w dowolnym czasie bez ujawniania na piśmie powodów swojej decyzji i bez konsultacji ze związkami zawodowymi, o tyle uzyskanie stanowiska związkowego przy rozwiązywaniu umowy bezterminowej jest konieczne. Wymaga tego art. 38 § 1 K.p., jeśli pracownik jest przez zakładową organizację związkową reprezentowany. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany zawiadomić na piśmie związek zawodowy o zamiarze wypowiedzenia oraz jego przyczynach. Sąd Najwyższy w wyroku z 23 marca 2017 r. (sygn. akt I PK 84/16) przypomniał, że jest tylko jeden sposób uwolnienia się od tego obowiązku, a mianowicie uruchomienie procedury z art. 30 ust. 2¹ ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1881), dalej ustawy związkowej. Przepis ten przewiduje, że gdy pracodawca zwróci się do organizacji związkowej o informację o pracownikach korzystających z jej obrony, ale nie otrzyma jej w ciągu 5 dni, wówczas jest zwolniony z konieczności współdziałania z tą organizacją w sprawach dotyczących tych pracowników. Oczywiście w ogóle nie ma podstawy do takiego współdziałania, jeśli pracownik nie wskazał żadnej organizacji związkowej do obrony swoich praw lub organizacja nie zgodziła się go bronić (por. uchwała SN 7 sędziów z 20 czerwca 1991 r., sygn. akt I PZP 11/91, OSNC 1992/1/4).

Związek zawodowy ma 5 dni od otrzymania zawiadomienia na zgłoszenie umotywowanych zastrzeżeń do planów pracodawcy, jeśli uzna je za nieuzasadnione. Pracodawca podejmie decyzję po rozpatrzeniu tego stanowiska, choć nie musi go uwzględniać. Tak samo postępuje, jeżeli organizacja związkowa nie zdąży przedstawić swojej opinii w terminie (por. wyrok SN z 26 marca 1998 r., sygn. akt I PKN 569/97, OSNP 1999/5/167). Samego wypowiedzenia pracodawca powinien jednak dokonać najwcześniej po upływie 5-dniowego terminu (por. wyrok SN z 23 grudnia 1985 r., sygn. akt I PRN 105/85, OSNP 1989/2/224). Jeśli wręczy je wcześniej, naruszy art. 38 K.p., nawet jeśli później organizacja związkowa nie wniesie żadnych zastrzeżeń. Takiego efektu nie będzie jedynie wtedy, gdy przed wypowiedzeniem związek przedstawi swoje stanowisko (por. uchwała SN z 19 czerwca 1975 r., sygn. akt I PZP 10/75, OSNC 1976/4/74).

Pracodawca otrzymał informację, że pracownik, któremu zamierza wypowiedzieć umowę jest reprezentowany przez zakładową organizację związkową. W związku z tym przesłał do niej zawiadomienie o swojej decyzji i jej powodach 23 sierpnia 2017 r. Pismo wypowiadające mógł wręczyć najwcześniej 29 sierpnia 2017 r. bez względu na to, czy do tego dnia związek się wypowiedział, czy nie.

Konsultacji związkowych nie wymaga wypowiedzenie bezterminowej umowy o pracę, będące następstwem odwołania pracownika z zarządu spółki kapitałowej (por. wyrok SN z 10 stycznia 2002 r., sygn. akt I PKN 783/00, OSNP 2004/2/28). Nie dotyczy także rozwiązania stosunku pracy:

• powstałego na mocy umowy o pracę nakładczą (por. uchwała SN 7 sędziów z 28 lutego 1991 r., sygn. akt III PZP 17/90, OSP 1991/10/250),
   
• z mianowanym nauczycielem akademickim (por. wyrok SN z 4 grudnia 2003 r., sygn. akt I PK 114/03, OSNP 2004/21/369),
   
• ze względu na ogłoszenie upadłości lub likwidację pracodawcy (art. 41¹ § 1 K.p.).