Ryczałt za nadgodziny dla przedstawiciela handlowego

Nasz przedstawiciel handlowy wykonując obowiązki na obszarze określonym w umowie o pracę musi korzystać z noclegu w hotelu (aby w kolejnym dniu kontynuować wizyty u kontrahentów w danym regionie). Które okresy jego aktywności należy zaliczyć do czasu pracy? Czy zamiast wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych możemy mu przyznać ryczałt?

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 K.p.). Zastosowanie tej kodeksowej definicji czasu pracy do przedstawicieli handlowych i innych pracowników mobilnych przysparza niekiedy trudności, z uwagi na nietypowe sposoby wykonywania pracy. Przykładem może być przypadek przedstawiciela handlowego, który wykonując planowane wizyty u klientów w ramach obszarowo określonego miejsca pracy, musi skorzystać z noclegu, aby od rana kontynuować pracę.

Dla rozstrzygnięcia, kiedy kończy się jego czas pracy w pierwszej dobie pracowniczej oraz w jakim momencie rozpoczyna się on w kolejnej dniówce, można posiłkować się orzecznictwem Sądu Najwyższego, np. wyrokiem z dnia 3 grudnia 2008 r., sygn. akt I PK 107/08. Sąd uznał w nim, że w przypadku przedstawiciela handlowego, któremu pracodawca nie zapewnił zamiejscowej siedziby, gdzie pracownik zaczynałby i kończył dni pracy, jego czas pracy należy liczyć od momentu wyjazdu z mieszkania, w celu rozpoczęcia wizyt u kontrahentów pracodawcy, do momentu powrotu do mieszkania po wykonaniu zaplanowanych w danej dobie zadań pracowniczych.

Odpowiednie zastosowanie tego orzeczenia do przedstawiciela handlowego nocującego w hotelu skutkuje przyjęciem, że do czasu pracy nie powinien być zaliczony okres od zameldowania się w hotelu, do momentu wyjazdu z hotelu na spotkanie z pierwszym kontrahentem - o ile pracownik nie wykonywał w tym okresie pracy. Jeżeli podczas pobytu w hotelu umawiał on kolejne spotkania, czy przygotowywał sprawozdania z przeprowadzonych wizyt, okres przeznaczony na wykonanie tych czynności powinien być zaliczony do czasu pracy. W pozostałych przypadkach należy uznać, że choć handlowiec znajduje się na obszarowo określonym miejscu pracy, nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy.

Pracownikowi stale wykonującemu pracę poza zakładem, może być przyznany ryczałt za nadgodziny, w wysokości odpowiadającej przewidywanemu wymiarowi pracy nadliczbowej.

Warunkiem wprowadzenia ryczałtu za nadgodziny jest niemożność lub utrudnienia w sprawowaniu nadzoru nad faktycznymi godzinami pracy pracownika. W przypadku handlowca, zatrudnionego na obszarowo określonym miejscu pracy, przesłanka ta jest spełniona. Wykonywanie zadań poza siedzibą firmy utrudnia lub nawet uniemożliwia kontrolę realnych godzin pracy w poszczególnych dobach. W związku z tym nie ma przeciwwskazań, aby zamiast wynagrodzenia i dodatku za pracę w nadgodzinach przyznać takiemu pracownikowi ryczałt.