Wniosek o rejestrację układu

Zakładowy układ zbiorowy podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez właściwego okręgowego inspektora pracy (art. 241¹¹ K.p.).

Gdyby postanowienia układu były niezgodne z prawem, organ uprawniony do jego rejestracji może za zgodą stron układu wpisać układ do rejestru bez tych postanowień albo może wezwać strony do dokonania w nim stosownych zmian w terminie 14 dni. Jeśli jednak strony nie wyrażają zgody na wpisanie układu do rejestru bez postanowień niezgodnych z prawem lub nie dokonają w terminie odpowiednich zmian w układzie, organ uprawniony do rejestracji układu odmawia jego rejestracji.

W przypadku odmowy rejestracji układu przez uprawniony organ, stronom układu zakładowego przysługuje odwołanie do właściwego dla siedziby pracodawcy sądu rejonowego - sądu pracy. Termin dla wniesienia odwołania wynosi 30 dni od dnia zawiadomienia o odmowie.

Przepisy Kodeksu pracy, ani rozporządzenia wykonawczego stanowczo nie określają, która ze stron układu powinna wystąpić z wnioskiem o jego rejestrację. Uprawnienie to służy jednej ze stron układu. Wymogi formalne wniosku o rejestrację zostały określone przepisami rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2001 r. Wniosek o rejestrację powinien zawierać informacje dotyczące:

• daty i miejsca zawarcia układu oraz daty jego wejścia w życie,
   
• stron układu z podaniem ich siedzib oraz adresów dla korespondencji,
   
• spełnienia przez strony warunków wymaganych do jego zawarcia,
   
• terminu mocy obowiązującej układu,
   
• zakresu podmiotowego i terytorialnego jego obowiązywania,
   
• liczby pracowników, którzy zostali objęci układem.

Strona składająca wniosek o rejestrację zakładowego układu zbiorowego pracy ponadto dołącza do wniosku:

• zszyte lub oprawione egzemplarze układu w ilości odpowiadającej liczbie podmiotów, które zawarły układ, powiększonej o 2 egzemplarze; egzemplarze układu powinny zawierać oryginalne podpisy osób reprezentujących strony, które go zawarły,
   
• pełnomocnictwa osób zawierających układ w imieniu organów do tego uprawnionych,
   
• odpis orzeczenia sądu stwierdzającego reprezentatywność organizacji związkowej,
   
• wyciąg ze statutu organizacji związkowej lub organizacji pracodawców wskazujący organ właściwy do zawarcia układu.

W przypadku rejestracji układu ponadzakładowego wymagane są dodatkowe dokumenty.

Jeśli niektóre dokumenty są w posiadaniu organu rejestrującego i zachowały swą aktualność, nie zachodzi potrzeba ponownego ich dołączania do wniosku o rejestrację. W przypadku składania wniosku o rejestrację układu zakładowego, wnioskodawca powinien ponadto udostępnić tekst układu ponadzakładowego obowiązującego u pracodawcy (jeśli taki obowiązuje). Organ rejestrujący może zażądać uzupełnienia wniosku o informacje i dokumenty niezbędne do ustalenia, czy układ został zawarty zgodnie z przepisami o zawieraniu układów zbiorowych pracy oraz sprawdzenia, czy układ nie zawiera postanowień niezgodnych z prawem.

Wniosek o rejestrację niespełniający powyższych wymogów nie podlega rozpatrzeniu. Organ rejestrujący zwraca wniosek łącznie z dołączonymi do niego dokumentami wraz z pisemnym uzasadnieniem odmowy jego rozpatrzenia. Powiadomienie o odmowie rejestracji układu przekazuje się stronom na piśmie wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o przysługujących środkach odwoławczych. Organ rejestrujący powiadamia strony na piśmie również o wpisaniu układu do rejestru i przesyła po jednym egzemplarzu układu podmiotom, które go zawarły. W piśmie podaje się datę dokonania wpisu.

Dodajmy, że na wniosek stron układu wpisuje się do rejestru informacje dotyczące m.in. jego wypowiedzenia, rozwiązania, zawieszenia, wstąpienia innego pracodawcy lub podmiotu w prawa i obowiązki strony układu, zmiany nazwy lub siedziby podmiotu, który zawarł układ.

Akt rejestracji układu stanowi warunek jego skuteczności. Istotne jest, że droga sądowa o ustalenie nieważności zakładowego układu zbiorowego pracy po jego rejestracji jest niedopuszczalna (por. uchwałę 7 sędziów SN z 23 maja 2001 r., sygn. akt III ZP 17/00, OSNP 2001/23/684).

Osoba mająca interes prawny może, w terminie 90 dni od dnia zarejestrowania układu, wystąpić do organu, który układ zarejestrował, z zastrzeżeniem, że został on zawarty z naruszeniem przepisów o zawieraniu układów zbiorowych pracy. Zastrzeżenie powinno być złożone na piśmie i zawierać uzasadnienie (art. 241¹¹ § 5¹ K.p.). Jak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2011 r. (sygn. akt I PK 166/10, M.P.Pr. 2011/5/251-254): "1. Artykuł 241¹¹ § 5 K.p. jednoznacznie ustanawia prawo do zakwestionowania odmowy rejestracji układu zbiorowego wspólnie dla wszystkich podmiotów posiadających status strony, które układ zawarły, lub status strony uzyskały później na podstawie § 3 lub § 4 tego artykułu.

2. Z mocy art. 241⁹ § 1 K.p. zasada ta znajduje odpowiednie zastosowanie do protokołów dodatkowych wprowadzających zmianę do układu.".

W zakładzie pracy zawarto układ z pominięciem jednej z organizacji związkowych. Organizacja ta zamierza wnieść zastrzeżenie.

Organizacja powinna zgłosić zastrzeżenia w ciągu 90 dni od dnia zarejestrowania układu, do organu, który ten układ zarejestrował. Zastrzeżenie powinno zawierać uzasadnienie.

Na kolejnej stronie prezentujemy przykładowy wzór wniosku o rejestrację układu.